امروزه جهت جلوگیری از فاسد شدن مواد غذایی و مواد شیمیایی از انباری سردی به نام سردخانه استفاده می کنیم. سردخانه ها در انواع مختلف و شکل های متفاوت طراحی و ساخته می شوند و تنوع آن در دمای کاری، کاربری و مبرد (فریونی و آمونیاکی) است. سرویس سردخانه و نگهداری سردخانه جز الزامات جهت تداوم کارکرد سردخانه است.
نگهداری سردخانه و تعمیر سردخانه یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در روند بهره برداری با کیفیت از سردخانه است که باید در مدت زمان های مشخص به صورت دوره ای انجام شود. در سردخانه ها، کالایی فاسد شدنی انبار می شود و این امر توجه به تعمیر و نگهداری سردخانه را بسیار حائز اهمیت کرده است. از سردخانه فریونی برای سرد نگاه داشتن محصولات و مواد شیمیایی استفاده میشود و نوع دیگری از سردخانه ها، سردخانه آمونیاکی است.
سردخانه‌ها یکی از مهم‌ترین انبارهای صنعتی هستند که وجود آنها برای بسیاری از صنایع حیاتی است. تعمیر و نگهداری سردخانه نیز به‌نوبه خود در این زمینه بااهمیت است؛ زیرا باعث راندمان کاری بالا و آسیب نرسیدن به محصولات نگهداری شده در این مکان میشود.تمامی تجهیزات مکانیکی به دلیل وجود قطعات متحرک که دائما در حال کار است، دچار استهلاک می شوند و سردخانه نیز به عنوان یک ماشین سرمایشی پس از مدتی برخی قطعات آن فرسوده شده و نیاز به تعویض دارد. اما با برخی اقدامات جهت نگهداری سردخانه می توان خرابی قطعات را به تاخیر انداخت.
برای افزایش بهره برداری و استفاده مداوم از سردخانه باید اقداماتی را جهت نگهداری پیشگیرانه اعمال کرد تا فرآیند سرد نگهداشتن با بیشترین عملکرد ادامه کار دهد. نگهداری در تمامی تجهیزات قابل استفاده، باید انجام شود به طوری که اگر یک پیچ ساده ای که بر اثر لرزش شل شده باشد را سفت نکنیم، روغن داخل کمپرسور تخلیه و کمپرسور سردخانه دچار صدماتی می شود که هم روند سرد سازی متوقف شده و هم محصولات داخل سردخانه از بین میرود. در این صورت باید سریعا خدمات تعمیر کمپرسور سردخانه انجام گیرد.
تعدادی از افراد به‌صورت تخصصی در این زمینه فعالیت دارند. بااین‌حال به‌عنوان صاحب یک سردخانه نیز باید نکاتی را برای نگهداری آن بدانیم. به دلیل قابل‌توجه بودن این موضوع تصمیم گرفتیم تا در این مطلب صفر تا صد نگهداری سردخانه را بیان کنیم؛ همچنین تمامی اطلاعات لازم در این زمینه را در اختیار شما بگذاریم.
چرا باید از سردخانه نگهداری کنیم؟
در بالا این موضوع را بیان کردیم که استفاده از سردخانه‌ها بسیار مهم و اساسی است. فرض کنید یک تولیدی به مقدار زیادی گوشت و مواد تازه احتیاج دارد که بعضی از آنها را نمی‌توان در تمام روزهای سال در اختیار داشت؛ به همین دلیل مجبور است تا مقدار زیادی را خریداری کرده و در سردخانه‌ها نگهداری کند.
هنگامی‌که بخش‌های مختلف این مکان‌ها دچار مشکل می‌شوند، اهمیت پاسخ چرا باید نگهداری سردخانه را انجام دهیم، برای ما مشخص خواهد شد. درواقع باید در زمان‌های مشخص و توسط برنامه‌ریزی‌های دقیق از سردخانه‌ها نگهداری کرد. در غیر این صورت ممکن است با خرابی بخشی از آن مقدار زیادی از سرمایه خود را از دست بدهیم. در زیر مزایای نگهداری از سردخانه را بیان می‌کنیم تا بیشتر به اهمیت این موضوع پی ببرید.
مزایای نگهداری از سردخانه
اولین چیزی که برای مزایای نگهداری سردخانه در نظر گرفته میشود، کنترل هزینه‌ها است. زمانی که شما یک برنامه مشخص برای رسیدگی به سردخانه خود دارید، از قطعاتی که نیاز به تعمیر یا تعویض دارند، سریع‌تر اطلاع پیدا خواهید کرد. گاهی اوقات ممکن است یک قطعه که نیازمند تعمیر باشد، به علت نادیده گرفته شدن باعث خرابی بخش بزرگی از سردخانه شود.
همچنین از مزایای نگهداری سردخانه میتوان به از دست نرفتن سرمایه هم اشاره کرد. موادی که در سردخانه نگهداری می‌شوند، سرمایه یک کارخانه یا تولیدی هستند. اگر سردخانه بیشتر از چند ساعت از کار بیفتد، مواد ممکن است فاسد و غیرقابل استفاده شوند.
ممکن است کالاهای ذخیره‌شده در سردخانه مربوط به تولیدی دیگری باشد. در این صورت اگر نگهداری سردخانه بصورت مرتب انجام نشود و مواد فاسد شوند، خسارت زیادی باید پرداخت شود. یکی دیگر از مزایای نگهداری کردن از سردخانه کارآفرینی است. بدون شک شما به یک نفر مسئول به‌صورت روزانه احتیاج دارید تا از سردخانه نگهداری کند؛ ازاین‌رو کارآفرینی ایجاد شده و این نیز مفید است.
برنامه‌ریزی نگهداری دوره‌ای سردخانه
همان‌طور که در بالا بیان کردیم برای نگهداری سردخانه نیازمند رسیدگی با برنامه هستیم. این بدان معناست که باید یک جدول برنامه‌ریزی یا گزارش تهیه شود و بر اساس آن قسمت‌های مختلف یک سردخانه به‌صورت روزانه، ماهانه و سالانه بررسی شود. حالا کدام بخش‌ها در برنامه‌ریزی دوره‌ای نگهداری از سردخانه بررسی و تعمیر می‌شوند؟ در زیر بر اساس زمان نگهداری، بخش‌های مختلف را بررسی می‌کنیم.
نگهداری روزانه سردخانه
در نگهداری روزانه سردخانه اقداماتی انجام میشود که تمامی آنها برای عملکرد بالای سردخانه مفید هستند. اقدامات روزانه به شرح زیر است:
- تمام کمپرسورهایی که در سردخانه از آنها استفاده میشود باید از نظر نشتی روغن بررسی شوند.
- فریون یک ماده خیلی مهم در اتاق‌های سردخانه است که میزان آن باید هرروز چک شود.
- فشار سیستم‌هایی دیگری که در سردخانه کار می‌کنند باید هرروز در نظر گرفته شود.
- یکی دیگر از مهم‌ترین موارد دما است که این نیز باید هرروز چک شود.
نگهداری ماهانه سردخانه
در نگهداری ماهانه سردخانه باید مواردی بررسی شوند که نگهداری روزانه نیز شامل آنها میشود.
- پره‌های کویل کندانسور باید تمیز شوند.
- پره‌های اواپراتور و دستگاه درست کننده سرما نیز باید بررسی و تمیز شوند.
- اتاق باید به هنگام پر شدن خنک باشد.
- سیستم دمیدن معکوس باید درست کار کند.
- شیرهای کنترل باید بررسی شود.
- یخ‌زدایی باید درست کار کند.
- هرگونه نقص در سیستم عملکرد باید چک شود.
نگهداری سالانه سردخانه
برای نگهداری سالانه سردخانه درواقع باید دوره‌های روزانه و ماهیانه به‌درستی انجام بگیرند؛ همچنین باید از عملکرد اتاق اطمینان حاصل کرد. یک کار که به‌صورت سالانه انجام میشود این است که مبدل حرارتی باید به‌صورت شیمیایی تمیز و شسته شود و هرگونه ناخالصی که باعث عدم فعالیت اتاق سرد شده از بین برود.
همچنین برای نگهداری سردخانه از کمپرسور سردخانه باید از نصب سردخانه تا بهره برداری یک سری اقداماتی را انجام داد و مهم ترین امر آن نصب کمپرسور سردخانه در مکانی با فضای باز و تهویه مناسب است. یعنی کمپرسور و کندانسور سردخانه از پنج بُعد دارای فضای کافی باشد تا هم گردش هوای مناسبی بر روی یونیت داشته باشیم و هم اواپراتور به نحو احسن بتواند اقدامات بازدید دوره ای را به خوبی انجام دهد.
مشکلات متداول نگهداری سردخانه
همواره برای کسانی که دارنده یک سردخانه هستند، مشکلات متداول نگهداری سردخانه ممکن است اتفاق بیفتد. این مشکلات معمولاً به عدم رسیدگی مناسب یا از بین رفتن موادی که در سردخانه انبار شده‌اند، بستگی دارند؛ اما دو مورد مهم همیشه جز مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مشکلات بوده‌اند که در زیر به آنها خواهیم پرداخت.
نکات نگهداری سردخانه
حداکثر بهره وری و صرفه جویی در هزینه سردخانه، تنها از طریق سرویس و نگهداری سردخانه امکان پذیر است. این نگهداری می‌تواند هم پیشگیرانه باشد (به طور منظم بر اساس بهترین شیوه‌ها برنامه‌ریزی میشود) و هم پیش‌بینی‌کننده (بر اساس داده‌های حسگر درون سیستم، که یک نشانگر هشدار اولیه از خرابی قریب‌الوقوع است.) نگهداری پیش‌بینی شده سردخانه می‌تواند به کاهش خطر خرابی فاجعه بار پیش‌بینی نشده سیستم کمک کند و با نظارت بر تمام اجزای سردخانه از خنک‌کننده‌ها گرفته تا لوله‌های مبرد، راندمان را بهبود بخشد. این نکات را در نظر داشته باشید تا اطمینان حاصل کنید که نگهداری سردخانه شما به خوبی انجام می گیرد :
- ثبت روزانه شرح حال سردخانه : ثبت روزانه گزارش و شرح حال سردخانه اولین گام در جهت حفظ و اطمینان از حداکثر راندمان سردخانه است. گزارش روزانه به ایجاد تاریخچه ای از شرایط عملکرد سردخانه از جمله دما، فشار، آمپر، رطوبت و گردش هوای سرد کافی کمک می کند. تجزیه و تحلیل رطوبت و گردش هوای سرد در زمان واقعی و نظارت از راه دور امکان ارزیابی مداوم سردخانه را فراهم کرده و همچنین گزارش روزانه، امکان تولید آسان گزارش های روند را فراهم می کند. با تولید گزارش های روند می توان برای عیب یابی مشکلات عملیاتی که نیاز به نگهداری سردخانه دارند قبل از وقوع قطعی ناخواسته سردخانه استفاده شود. ثبت کردن برخی از اطلاعات مانند نرخ دبی جریان و درجه حرارتی که در زمان کار و روزانه به ما نمایش می دهد می تواند در صورت بروز خرابی به سرعت به شما کمک کند تا خطا را عیب یابی کنید و در کوتاه ترین زمان ممکن و با کمترین هزینه با استفاده از یک تعمیرکار سردخانه مشکل را حل کنید. انجام این کار از خرابی های اساسی و پر هزینه در آینده نیز جلوگیری خواهد کرد.
- لوله های کندانسور و اواپراتور را تمیز نگه دارید تا از انتقال گرمای کارآمد اطمینان حاصل کنید : اثربخشی انتقال حرارت مستقیماً بر عملکرد سردخانه تأثیر می گذارد، بنابراین تمیز بودن لوله های کندانسور و اواپراتور برای حفظ حداکثر راندمان سردخانه ضروری هستند. آلاینده هایی مانند مواد معدنی، رسوب، گل، جلبک و سایر ناخالصی ها مقاومت حرارتی را افزایش می دهند و عملکرد کلی انتقال حرارت را کاهش می دهند. دمای نزدیک کندانسور، که به عنوان تفاوت بین دمای مبرد مایع کندانسور و دمای هوای کندانسور خروجی تعریف میشود، یک شاخص عالی برای راندمان انتقال حرارت است زیرا افزایش دمای نزدیک کندانسور نشان‌دهنده کاهش راندمان انتقال حرارت است. مبدل های آب کندانسور با برج های خنک کننده نیاز به تصفیه آب مناسب برای به حداقل رساندن رسوب، خوردگی و رشد بیولوژیکی در بسته لوله کندانسور دارند. رسوب فین ( پره ) کندانسور مانع انتقال حرارت می شود و منجر به کاهش عملکرد سردخانه می شود، بنابراین هر دو لوله کندانسور و اواپراتور باید حداقل سالیانه تمیز شوند تا از آلودگی های ناخواسته پاک شوند.
- جریان هوای گذری را بررسی کنید.
- دمای هوای ورودی که وارد سردخانه می شود اگر کمتر باشد، سردخانه کارایی بیشتری خواهد داشت.
- فن ها ، کنترل ها و اجزای مربوطه را برای عملکرد صحیح بررسی کنید.
- شارژ مبرد کافی را حفظ کنید. نشتی را پیدا و سرویس و تعمیر کنید : میزان سرمایش سردخانه به عوامل متعددی از جمله میزان جریان مبرد در کمپرسور بستگی دارد. حفظ شارژ مبرد سردخانه مناسب و از بین بردن نشتی مبرد و نفوذ هوا و رطوبت به داخل سیستم بسیار مهم است زیرا باعث کاهش راندمان و قابلیت اطمینان سردخانه می شود. شارژ کم مبرد باعث می شود کمپرسور سخت تر کار کند تا اثر خنک کنندگی کمتری داشته باشد. آزمایش نشتی به شما کمک می کند تا از خروج مبرد از لوله ها محافظت کنید و اطمینان حاصل کنید که هیچ گونه نشتی آب در سیستم های سرد کننده وجود ندارد.
- آزمایشات شیمیایی منظم را برای اطمینان از کیفیت مبرد و روغن کمپرسور انجام دهید : نمونه های روغن کمپرسور باید حداقل سالیانه جمع آوری شده و برای تجزیه و تحلیل شیمیایی به آزمایشگاه فرستاده شود. مانند هر سیستم تبرید هرمتیک، روغن کمپرسور تنها در صورتی باید تعویض شود که تجزیه و تحلیل نشان دهد که به آن نیاز است. رطوبت زیاد در روغن کمپرسور می تواند نشان دهنده مشکل در واحد تصفیه باشد. سردخانه هایی که تحت فشار کار می کنند باید بر اساس ساعات عملیاتی واحد پاکسازی، روغن کمپرسور خود را بیشتر نمونه برداری کنند. فیلترهای روغن کمپرسور را از نظر افت فشار بررسی کنید و هر زمان که شارژ روغن تعویض شد آنها را تعویض کنید.
قرارداد نگهداری سردخانه
از لحظه ای که سردخانه نصب و راه اندازی و مورد بهره برداری قرار می گیرد، همزمان باید جهت سرویس و نگهداری سردخانه اقدام نمود تا با راهبری صحیح، حداکثر بهره برداری از سرد کنندگی را داشته باشیم. سردخانه فریونی با مصرف برق و تراکم و تقطیر کار میکند و این عوامل حاصل شده نشان میدهد که علاوه بر تولید سرما، همچنین استهلاک سیستم را نشان میدهد؛ استهلاک ماشین های سرمایشی امری اجتناب ناپذیر است که میتوان با سرویس سردخانه و نگهداری سردخانه از آسیب های بیشتر جلوگیری نمود. قرارداد نگهداری سردخانه بین صاحب سردخانه و نیروی نگهداری بسته میشود. در این قرارداد باید تمام موارد نگهداری روزانه، ماهانه و سالانه ذکر شود. گاهی ممکن است موردی گفته نشود و همین باعث بروز مشکل شود.
هزینه نگهداری سردخانه
چند وقت یکبار به سرویس و نگهداری سردخانه های خود فکر می کنید؟ اگر شما مانند اکثر مدیران تاسیسات سردکننده هستید، احتمالاً تعمیر و نگهداری سردخانه جزو اولویت روزانه شما نیست. با این حال، نگهداری کردن سردخانه می تواند به اطمینان از عملکرد صحیح آن و سرد نگه داشتن محصولات کمک کند. نگهداری نامناسب می تواند منجر به خوب سرد نماندن و خراب شدن کیفیت محصولات و آسیب زودرس تجهیزات سردخانه و نیاز اساسی به تعمیر کمپرسور سردخانه شود.
یکی دیگر از مشکلاتی که ممکن است در نگهداری کردن از سردخانه پیش آید، هزینه نگهداری سردخانه است. این هزینه گاهی اوقات ممکن است زیاد و سرسام‌آور شود. بااین‌حال میشود با مدیریت در این هزینه‌ها مشکلات را کم کرد. سردخانه های فریونی به انواع مختلفی دسته بندی می شوند و هزینه سرویس سردخانه و نگهداری سردخانه براساس کیفیت ساخت و میزان ساعات کارکرد سردخانه تعیین می شود.
وظایف مسئول نگهداری سردخانه
در بالا بیان کردیم که به یک یا چند نفر احتیاج است تا وظایف نگهداری سردخانه را به عهده بگیرند و تمام رسیدگیهای لازم را انجام دهند. درواقع وظایف کسی که به‌عنوان مسئول در سردخانه کار میکند بسیار سنگین است.
او باید روزانه تمامی رسیدگی های لازم را انجام دهند. به‌محض مشاهده خرابی، مسئول باید تعمیرات را آغاز کند و اگر قطعه‌ای قابل تعمیر نباشد، باید مراتب را اطلاع داده تا آن را تعویض کنند؛ همچنین این فرد باید هزینه‌ها را نیز مدیریت کند تا مشکلات اضافی به وجود نیاید. وظایف مسئول نگهداری سردخانه بسیار مهم است که باید به آنها توجه ویژه‌ای شود.
کلام آخر
نگهداری سردخانه (Cold storage) یکی از مهم‌ترین کارهایی که باید برای یک سردخانه انجام داد تا بازده خوبی داشته باشد. در این مطلب سعی شد تا در ابتدا اهمیت نگهداری کردن از سرخانه توضیح داده شده و مزایای این موضوع بررسی شود؛ سپس برنامه روزانه، ماهانه و سالانه برای این نگهداری بیان شد تا با انواع رسیدگی آشنا شویم. درنهایت مشکلات نگهداری و وظایف مسئول نگهداری را بررسی کردیم تا اطلاعات کاملی را در این زمینه ارائه داده باشیم.
